خاندان اشرفیخاندان اشرفی از جمله خاندان‌هایی می‌باشند که دارای ریشه و اصالت مهمی نیستند و اجداد ایشان از افراد معروف زمان خود به حساب نمی‌آمدند. اولین نفر از این خاندان که توانست برای خود در بین سیاستمداران معاصرش معروفیتی کسب کند، آقاخان اشرفی بود که در تهران به دنیا آمد و در کابینه‌های مختلف به عنوان وزیر و معاون نخست‌وزیر حضور داشت. برادر وی حسینقلی اشرفی نیز در تهران به دنیا آمد و بر خلاف برادر بیشتر به امور نظامی پرداخت و حتی توانست فرمانده نظامی تهران شود. ۱ - آقاخان اشرفیآقاخان اشرفی در سال ۱۲۷۹ه.ش در شهر تهران متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی خود را در مدارس مختلف از جمله مدرسه تربیت تهران گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به مدرسه علوم سیاسی وارد شد. وی پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه علوم سیاسی، در سال ۱۲۹۸ه.ش به اشتغال در وزارت مالیه پرداخت. [۱]
عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، نشر گفتار، چاپ اول ۱۳۸۰، ج۱ ص۱۲۸.
پس از آن به کار در شهرداری و بانک سپه نیز مشغول بود و سپس به دعوت علی اکبر داور به دادگستری رفت و به عنوان بازپرس در دادگستری شهر تهران مشغول به کار شد. پس از مدتی به ریاست محکمه بدایت و سپس به مستشاری اداره استیناف منصوب گشت. در سال ۱۳۱۲ه.ش به وزارت دارایی رفت و پس از مدتی که رئیس اداره بود، به مدیر کلی منصوب شد. در سال ۱۳۱۹ه.ش به مدیر کلی در وزارت پیشه و هنر منصوب شد. از دیگر مناصب وی حضور در کابینه به عنوان معاون نخست‌وزیر بود که در سال ۱۳۲۱ه.ش و با روی کار آمدن کابینه قوام‌السلطنه، به این سمت برگزیده شد؛ وی در سال ۱۳۲۲ه.ش و همزمان با تشکیل کابینه علی سهیلی مجددا به معاونت نخست‌وزیری در امور پارلمانی منصوب گشت؛ [۲]
شکوری، ابوالفضل، فرهنگ رجال و مشاهیر تاریخ معاصر ایران، تهران، انتشارات عالمه، چاپ اول ۱۳۷۷ ص۴۲۳.
[۳]
بهنود، مسعود، از سیدضیاء تا بختیار، تهران، انتشارات جاویدان، چاپ سوم، ۱۳۶۹ ص۲۲۳.
پس از آن به ریاست هیئت مدیره و سپس به مدیرعاملی بانک کشاورزی دست یافت. پس از اشتغال در بانک کشاورزی، در مردادماه سال ۱۳۲۵ه.ش به استانداری خراسان برگزیده شد. پس از روی کار آمدن کابینه عبدالحسین هژیر در سال ۱۳۲۷ه.ش، آقاخان اشرفی به عنوان وزیر اقتصاد به کابینه راه یافت؛ [۴]
الموتی، مصطفی، بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال۱۳۵۷، لندن، نشر پکا، چاپ اول، ۱۳۷۴ه.ش ۱۹۹۵م، ج۲، ص۷۹.
در دوران نخست‌وزیری محمد ساعد مراغه در کابینه دوم وی، وزارت اقتصاد را نیز همچنان برعهده داشت و تا پایان دولت ساعد در اوایل سال ۱۳۲۹ه.ش در وزارت اقتصاد باقی ماند. [۵]
الموتی، مصطفی، بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال ۱۳۵۷، لندن، چاپ پکا، چاپ اول، ۱۳۷۴، ج۲، ص۱۸.
آقاخان اشرفی در سال ۱۳۳۶ه.ش، در سن ۵۷سالگی از دنیا رفت. [۶]
عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، نشر گفتار، چاپ اول ۱۳۸۰، ج۱ ص۱۲۸.
۲ - حسینقلی اشرفیحسینقلی اشرفی در سال ۱۲۸۷ه.ش به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی خود را در شهر خود گذرانید و سپس به دانشکده افسری وارد شد و به تحصیل در رشته پیاده دانشکده پرداخت. پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده افسری چند دوره فرماندهی و ستاد و دوره‌های دانشگاه جنگ تهران را به اتمام رسانید و سپس به معاونت دانشکده افسری منصوب گشت. از اولین فعالیت‌های وی در امور نظامی، ریاست پلیس راه‌آهن بود که در سال ۱۳۲۰ه.ش عهده‌دار آن بود. [۷]
مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، تهران، انتشارات علمی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴، ج۷، ص۵۲۵.
وی در سال ۱۳۳۲ه.ش به فرماندهی تیپ ۳ کوهستانی تهران دست یافت و سپس با حفظ سمت به فرمانداری نظامی تهران تعیین گردید. در زمان حضور وی در سمت فرماندار نظامی شهر تهران، اتفاق عجیبی افتاد و آن ماجرای ناپدید شدن تیمسار افشار طوس رئیس وقت شهربانی بود. در این ماجرا سرهنگ اشرفی جزء اعضای کمیسیون مخصوص تحقیق در مورد مفقودالاثر شدن رئیس شهربانی بود. [۸]
اعظام قدسی (اعظام الوزاره)، حسن، خاطرات من یا تاریخ صدساله، ج۲، ص۱۱۲۰.
در ماجرای کودتای ۲۷مرداد ۱۳۳۲ه.ش به جرم همکاری با کودتاگران از فرمانداری نظامی تهران و همچنین فرماندهی تیپ ۳ کوهستانی برکنار شد. سرهنگ اشرفی در هنگام کودتای روز ۲۸ مرداد سربازان تحت امر خود را برای خواباندن شورش به صلاح ندانست و به همین جهت سرتیپ متین دفتری به جای وی به فرماندهی نظامی تهران منصوب شد. پس از کودتا و پیروزی کودتاچیان، در مردادماه ۱۳۳۲ه.ش به اتهام همکاری با دولت مصدق دستگیر و پس از دستگیری و محاکمه به زندان افتاد. [۹]
عاقلی، باقر، روزشمار تاریخ ایران، ج۲ ص۹.
سرهنگ اشرفی در آبان‌ماه سال ۱۳۳۳ه.ش پس از یک سال و سه ماه، از زندان آزاد شد و پس از بیرون آمدن از زندان دیگر به امور سیاسی و نظامی مشغول نگردید. درباره تاریخ فوت وی اطلاع چندانی در دسترس نیست.۳ - پانویس
۴ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «خاندان اشرفی»، تاریخ بازیابی۹۵/۷/۳۰. |